Ograniczenie hałasu infradźwiękowego na stanowisku pracy
Hałas występujący na stanowisku pracy jest czymś całkowicie zrozumiałym. Zwłaszcza, jeśli mowa o obowiązkach wykonywanych z użyciem maszyn. O ile jednak tradycyjne, nadmierne nasilenie dźwięku jest stosunkowo łatwe do zwalczenia, o tyle należy pamiętać, że czasami pracownicy mają do czynienia z niestandardowymi częstotliwościami fal dźwiękowych. Mowa o infradźwiękach. Choć na pozór słabiej słyszalne, potrafią uprzykrzyć życie niejednemu pracownikowi, który spędza czas podczas zmiany na przykład przy sprężarkach tłokowych. Jak walczyć z infradźwiękiem? W jaki sposób ograniczyć jego natężenie? Czy można zapobiec jego emisji? Oto najważniejsze informacje.’
Infradźwięki – co to takiego?
Infradźwięki to ogólna nazwa fal akustycznych o niskiej częstotliwości. Ich zakres obejmuje 1-20 Hz, a dla wielu osób, termin ten kojarzy się w pierwszej kolejności ze zwierzętami. I rzeczywiście, niektórzy przedstawiciele fauny (m.in. słonie i wieloryby) posiadają umiejętność odbierania infradźwięków. W ten sposób są w stanie komunikować się ze sobą na dużych odległościach. W normalnych warunkach, dla ludzkiego ucha tak niskie częstotliwości nie są wychwytywalne. Mimo to, mogą one stanowić istotne zagrożenie dla zdrowia, a przede wszystkim dla poprawnego funkcjonowania narządu słuchu.
W codziennym życiu, infradźwięki towarzyszą głównie zjawiskom przyrodniczym, takim jak lawiny i wodospady. Emitują je również maszyny, takie jak odrzutowce, z którymi pracujący na określonych stanowiskach mają styczność niemal każdego dnia. Aby komfort pracy osób obsługujących specjalistyczne urządzenia był jak najwyższy, pracodawcy powinni w szczególny sposób zadbać o ograniczenie emisji ultradźwięków.
Najczęstsze źródła hałasu infradźwiękowego na stanowisku pracy
Pierwszym krokiem, który pozwoli zadbać o zdrowy narząd słuchu pracowników, jest zdanie sobie sprawy z tego, jakie są najczęstsze źródła hałasu infradźwiękowego w miejscu pracy. Bez wątpienia, tzw. poddźwięki emitują m.in. bolidy, silniki rakietowe, a także rurociągi i wieże wiertnicze. Infradźwięki towarzyszą również osobom obsługującym różnorodne urządzenia chłodzące (np. lodówki) i grzewcze, młoty kuźnicze, jak również pracującym w elektrowniach wiatrowych. Warto zdawać sobie sprawę z tego, że zbyt długie przebywanie w środowisku wypełnionym poddźwiękami, w negatywny sposób wpływa nie tylko na układ słuchowy, ale również na mechanoreceptory. Głównymi objawami, wskazującymi na oddziaływanie infradźwięków na ludzki organizm, są: senność, uczucie ucisku w uszach, apatia niekiedy dochodząca nawet do depresji oraz różnego rodzaju zaburzenia sprawności psychomotorycznej. Jak widać, szkodliwość infradźwięków jest więc bardzo rozległa. Aby zatem praca w takich warunkach była bezpieczna, należy szczególnie restrykcyjnie przestrzegać zasad bhp i możliwie w największym stopniu ograniczać natężenie hałasu infradźwiękowego na stanowisku pracy.
Pomiar hałasu infradźwiękowego
Najprostszym i najczęściej stosowanym sposobem pomiaru hałasu infradźwiękowego, jest właściwe określenie mocy akustycznej poszczególnych maszyn, znajdujących się w zakładzie pracy. O wiele lepsze rezultaty daje wykonanie takiego pomiaru w przestrzeniach bezechowych i pogłosowych. Możliwe jest dziś również zastosowanie metod, które uwzględniają użycie czułych mikrofonów i mierników oraz analizy komputerowej. Są to tzw. metody specjalne i orientacyjne.
Innym sposobem, który pomaga określić poziom natężenia hałasu infradźwiękowego w miejscu pracy, jest wykorzystanie powierzchni odbijającej fale dźwiękowe w swobodnym polu akustycznym. Wszystkie wymienione metody pozwalają przeanalizować warunki, w których pełnione są obowiązki na określonych stanowiskach pracy. W ten sposób możliwe jest podjęcia stanowczych i trafnych kroków, prowadzących do redukcji poziomu hałasu infradźwiękowego.
Sposoby ograniczania hałasu infradźwiękowego na stanowisku pracy
Pierwszą metodą, która pozytywnie wpływa na ograniczenie hałasu infradźwiękowego na stanowiskach pracy, jest noszenie przez pracowników specjalnych słuchawek. W ten prosty sposób, poddźwięki są wygłuszane, a narząd słuchu stosunkowo szczelnie chroniony. Oczywiście istnieje możliwość nieprawidłowego założenia słuchawek przez pracowników, co w rezultacie może doprowadzić do przedostania się fal poddźwiękowych do wnętrza ucha, dlatego warto poznać również znacznie bardziej dokładne metody ochrony.
Popularną metodą jest zakładanie na maszyny emitujące podczas pracy hałas infradźwiękowy różnorodnych tłumików. Dzięki nim, znacząco spada poziom natężenia niebezpiecznych dla pracowników infradźwięków.
Aby zapobiegać występowaniu nadmiernej ilości infradźwięków podczas prowadzenia prac w pomieszczeniach, warto również zadbać o właściwe fundamentowanie budynków, odpowiednie usztywnianie konstrukcji, a także o zmianie geometrii przestrzeni, w których odbywa się praca. Wszystkie te działania z pewnością korzystnie wpłyną na komfort pracy budowlańców.
Podsumowanie
Nie ulega wątpliwości, że z punktu widzenia zdrowia, najkorzystniej byłoby unikać pracy w warunkach związanych z występowaniem hałasu infradźwiękowego. Ponieważ jednak nie zawsze jest to możliwe, warto bezwzględnie przestrzegać norm bezpieczeństwa, regularnie badać narząd słuchu i w miarę możliwości jak najszczelniej chronić go przed zgubnym wpływem infradźwięków.
